آب بندی دیوارهای بلوکی و بتنی حائل آب اهمیت زیادی دارد. ظاهر سازه و میزان دوام آن از جمله مسائلی هستند که همواره مورد توجه قرار می گیرند. نشت و نفوذ آب در سازه هایی که در حال احداث هستند، می تواند مشکلات زیادی را ایجاد نماید. آب بندی دیوارهای بلوکی و بتنی حائل آب راهکار مناسبی برای جلوگیری از بروز این مشکلات است.
دیوار حائل چیست؟
دیوار حائل (Retaining wall) که با نام سازه نگهبان هم شناخته می شود ، دیواری است که به عنوان یک سازه نگه دارنده و تکیه گاه برای پایداری سازه ی دیگر عمل می کند و از ریزش خاک و دیگر عوامل طبیعی جلوگیری می نماید. این دیوار از چوب، بتن و یا بلوک های سیمانی ساخته می شود. بلوک هایی که در دیوار حائل وجود دارند، در برابر نشت و نفوذ آب مقاومت می کنند. اما فشار شدید آب موجب می شود تا به مرور زمان در این بلوک ها، سوراخ هایی ایجاد شوند. هنگامی که این فشار آب ادامه پیدا می کند، حفره های بزرگتری به وجود می آیند. با ادامه این روند، دیوار ریزش می کند. بنابراین، برای پیشگیری از این اتفاقات، به محض اینکه سوراخی در دیوارهای بلوکی و بتنی ایجاد می شوند، آنها را تعمیر می کنند.
هدف از ایجاد دیوار حائل
دیوار حائل می تواند مقاومت سازه را افزایش دهد. علاوه بر این از ریزش خاک، شن و ماسه جلوگیری می کند.
آب بندی دیوارهای بلوکی و بتنی حائل آب
برای آب بندی دیوارهای بلوکی و بتنی حائل آب ابتدا بلوک یا ملات بتنی را از سوراخ یا محل تخریب و اطراف آن جدا می کنند. برای این کار از ضربات آرام چکش استفاده می شود. سپس یک ملات سفت آماده می کنند. این ملات از ترکیب 1 قسمت سیمان، 2 قسمت ماسه ریز همراه با مقدار کمی آب ساخته می شود. سپس به کمک ماله یا چاقوی بتونه، ملات را درون سوراخ ها می ریزند و اجازه می دهند تا خشک شود. سوراخ ها را به خوبی با ملات، پُر و سطح آن را به وسیله ی ماله صاف می کنند. توجه داشته باشید که هر چقدر هم دیوار شما ساختار خوبی داشته باشد، باز هم به مرور زمان دچار ساییدگی می شود. بنابراین باید به موقع برای تعمیر آن اقدام نمایید.
چطور می توان فشار بیش از حد پشت دیوار بلوکی را برطرف نمود؟
معمولا هنگامی که برای ساخت دیوار حائل برنامه ریزی می شود، به این نکته توجه می کنند که دیوار حائل باید چه مقدار وزن و فشار را تحمل کند. اما اگر این نکته در نظر گرفته نشود، فشار و وزن بیش از حد پشت دیوار می تواند به آن آسیب وارد کند. هنگامی که سازندگان میزان وزنی که دیوار باید تحمل کند را محاسبه نمی کنند، با این مشکل مواجه می شوند. چنین دیواری خم می شود و یا کمانش می کند. در این مواقع باید اضافه وزن را برطرف نمود. برای این منظور مقداری از وزن دیوار را باید به پایه های آن (در محل برخورد به زمین) منتقل نمایید و از اتصالات و لنگرها برای استحکام بیشتر و آب بندی دیوار حائل آب استفاده کنید.
روش های مختلف آب بندی دیوار حائل
برای آب بندی دیوارهای حائل از روش هایی مانند آب بندی مخزنی، pro، eco ، moderate و … استفاده می کنند.
1- آب بندی مخزنی :
یکی از روش های اساسی برای آب بندی دیوار حائل است. فرایند کار از طریق پایدار سازی بتن و آب بندی غشایی آن صورت می گیرد. این آب بندی مانع از نشت و نفوذ آب و تخریب دیوار حائل می شود.
2- روش آب بندی pro :
در این روش، چسبندگی بسیار بالایی بین مصالح و سازه ی موردنظر ایجاد می شود و به عنوان یک عایق از ورود آب جلوگیری می کند.
3- روش آب بندی eco :
از این روش در مواقعی استفاده می کنند که فقط نیاز به کنترل نم و رطوبت باشد. یعنی نیازی به کنترل قوی آب نباشد. روش آب بندی ECO به عنوان یک روش مقرون به صرفه برای آب بندی دیوارهای حائل محسوب می شود.
4- روش آب بندی moderate :
در این روش آب بندی، فشار آب را تا ارتفاع محدودی کنترل می کنند. به همین علت عایق بندی رطوبتی آن در حد متوسطی می باشد.
در هنگام آب بندی دیوار حائل باید به چه نکاتی توجه شود؟
– استفاده از روش های مختلف آب بندی ( علاوه بر موارد بالا، باید از روش هایی استفاده کرد که از جمع شدن آب در پشت دیوار جلوگیری کنند.)
– قرار نگرفتن بدنه دیوار حائل در مجاورت آب های زیر زمینی ( برای این منظور می توان از ژئو ممبرین ها و ژئوسنتتیک ها استفاده نمود. البته نکات مربوط به ظریف کاری و جوش قطعات را در هنگام به کارگیری ژئوسنتتیک ها نباید فراموش کرد.)
– زهکشی و تمیز کاری آب جمع شده پشت دیوار حائل
– استفاده از مخزن تخلیه در پشت دیوار ( به کمک این مخزن می توان آب اضافی را از محدوده ی دیوار حائل به یک مکان مناسب انتقال داد. )
در صورت بروز نشتی در دیوار حائل چه باید کرد؟
در ابتدا باید محل دقیق نشتی را پیدا کرد و بعد از بررسی دقیق و مشخص شدن نوع نشتی، با استفاده از مصالح و ابزار مناسب برای رفع مشکل اقدام نمود.
سخن پایانی ..
دیوارهای حائل با هدف نگهداری از سازه های دیگر ساخته می شوند. بنابراین باید بنای محکم و مقاومی باشند تا بتوانند فشارهای مختلف را تحمل کنند. یکی از مهم ترین مواردی که باعث ایجاد اختلال در ساختار دیوارهای حائل می شود، نشت و نفوذ آب است. برای جلوگیری از بروز این مشکل باید دیوار حائل را تا حد امکان دور از منابع آبی ساخت. اما در مواقعی که ناچار هستید تا در نزدیکی این منابع، دیوار حائل را بسازید باید کلیه اصول را رعایت نمایید. برای نگهداری بیشتر از دیوار حائل، فرایند آب بندی آن را به روشی صحیح انجام دهید. در ساختار برخی از دیوارهای حائل از بلوک های سیمانی استفاده می کنند. این بلوک ها توسط دستگاه بلوک زن ساخته می شوند.